ugurmaleri.com

Sırların Sırrı

Dan Brown’ın Robert Langdon serisinde son kitabı. Konuya girmeden önce şunu belirtmek istiyorum, bu kitap 400 sayfa da olabilirmiş. Olaylar bir türlü bitmek bilmedi, kurgu iyi olsa da bazen aynı döngünün içinde sıkışıp kalıyorsunuz. Hatta 250-450. sayfalar arasında Prag’da bir oraya bir buraya koşturdum durdum. Açıkçası bu süreç beni çok sıktı.

Ama bu durumun dışında kitabın kurgusu, ele alınan bilimsel ve mitolojik konular, Prag şehrinin betimlenmesi çok etkileyiciydi. Hatta kurguya bağlı olarak UZSI, ABD Büyükelçiliği ve CIA arasında geçen diplomatik olaylar da heyecan doluydu.

Golêm, GABA seviyesi, okültizm, AI, human to machine, noetik bilim, hale sembolü, fiziksel dünyayla bağlantısız ama her şeyle bağlantılı bir bilincin olduğu inancı, insan bilincinin doğası ve insan zihninin başkalarının zihni ile doğrudan iletişim kurabilmesinin yolları; kitap tüm bu konuları derinlemesine ele alırken, bakalım siz bu romanın sonunda Apolloncu tarafta mı yoksa Dionisosçu tarafta mı yer alacaksınız?

“Neden böyle bir soru sordun Uğur?” diye sorarsanız da Apolloncular daha kuralcıdır, rasyoneldir ve belli normları vardır, çünkü Apollon düzen ister. Dionisosçular ise Apolloncuların tam zıttıdır, tepkiler ve aşırılıklar karakterleridir, çünkü Dionisos kaos ister.

Kurguda ise Simgebilim Profesörü Robert Langdon beraber olduğu sevgilisi Katherine Salomon ile, Salomon’un Prag Karl Üniversitesi’nde vereceği konferans için Prag’a gider. Dr. Salomon insan bilincinin doğası üzerine keşifler yapmıştır, hatta bir de bunun üzerine kitap yazmıştır ama kitap daha basım aşamasındadır ve insanlığı altüst edecek bulgular bu kitapta yer almaktadır.

Gerçekleşen bu konferans ile beraber, Dr. Salomon, basımı bekleyen kitabı, Profesör Langdon, Folimanka Park’ın altında yer alan bilimsel araştırma laboratuvarı EŞİK, Golêm, ABD Büyükelçiliği, UZSI ve CIA; hepsinin birbirine bir yerde bağlanacağı ve cinayetlerin gerçekleşeceği olaylar dizisi başlar. Acaba Salomon kitabında neyi keşfetmişti? EŞİK’te ise bunla ilgili neler vardı?

Kitapta yer alan bilimsel, dinsel ve mitolojik kavramlar, merak edip araştırmayı sevenler içinse tam bir derya deniz olmuş. Bunlardan bazılarına yer vermek istiyorum.

Hale, dünyanın en yaygın dini sembollerinden birisi. Mısır Tanrısı Horakhty Steli’nde, Budist Kanishka Kutusu, Pantokrator İsa ve birçok ünlü Rönesans tablosunda yer alıyor. Leonardo Da Vinci’nin Kayalıklar Bakiresi, Fra Angelico’nun Müjde ve Giotto’nun Ağıt çalışmaları da hale sembolünü içeriyor. Hale aydınlanmış bir varlığın başının üzerindeki disktir. Haleler her türlü şekil ve boyutta olabilirler. Bazıları sert altın disklerdir, bazıları şeffaf hatta bazıları da kare şeklindedirler. Bazı özel hale şekilleri de ışık ışınlarıdır. Bunlara “Güneş tacı” denir. Horus’un, Helios’un, Ptolemy’nin, Sezar’ın, Rodos Heykeli’nin başlarını süslemiştir ve hatta New York şehrinde Özgürlük Heykeli’nin.

Biraz da Golêm’den bahsetmek istiyorum. İbraniceden Türkçeye Golêm olarak çevrilen bu kelimenin anlamı, kilden ya da topraktan yaratılan ancak ruhu olmayan varlık manasındadır. Yahudilere yardım etmek için yaratılan Golêm’in gücünün doğa üstü olduğu, Musevilere hizmet etmek için ve zorda kaldıklarında halkını kurtarmak için büyüyü kullandığı ise mitolojik hikâyelerde karşımıza çıkıyor. Mitolojide Golêmin farklı farklı birçok hikâyesi olsa da bunlardan en bilineni 16. yüzyılda Prag’da geçer. The Golem adıyla 2018 yılında beyaz perdede de yerini almıştır.

Bir diğer araştırma konusu ise GABA seviyesidir. GABA, merkezi sinir sisteminizdeki en yaygın inhibitör nörotransmiterdir. İnhibitör nörotransmiterler kimyasal mesajları önler veya bloke eder ve beyninizdeki sinir hücrelerinin uyarılmasını azaltır. Bir filtre sistemi gibi düşünebilirsiniz, her şeyi geçirmiyor. Bu da GABA’nın, bir sinir hücresinin diğer sinir hücrelerine kimyasal mesajlar alma, oluşturma veya gönderme yeteneğini azalttığı anlamına gelir.

Noetik bilime gelecek olursam da noetik, eski Yunanca’da algılamak, anlamak ya da kavramak anlamına gelen noetikostan türetilmiş sözcüktür. İlkçağ Yunan felsefesinde, duyular ya da deneyle değil de yalnızca akıl yoluyla kavranılan bilgi türü için kullanılan genel bir terimdir. Kaynak: Felsefe Sözlüğü / Baki Güçlü, Erkan Uzun, Serkan Uzun, Hüsrev Yoksal. En genel anlamda noetik, insan bilincini incelemektedir.

Bu bilimin icadı enstitüsünün kurulmasına uzanır. 1973 yılında eski astronot Edgar Mitchel ve sanayici Paul N. Temple tarafından insan potansiyelinin sınırlarını araştırmak için kurulmuştur. Enstitünün programı insan kapasitesinin genişletilmesi, entegre sağlık ve tedavi ve yenidünya görüşlerinin ortaya çıkmasını içermektedir. Ayrıca araştırmalar, spontane meditasyon, bilinçlilik, alternatif tedavi ve hastalık belirtilerinin azalması konularını da içermektedir. Mistisizm, insan potansiyeli, parapsikolojik beceriler ve beden ölümünden sonra bilincin hayatta kalması gibi konuları da içermektedir.

Kurguda Prag şehrinin altında Eşik adlı bilimsel laboratuvarda ise bu insan bilincine dair çığır açacak çalışmalar yapılmaktadır. Geçmişine bakıldığında da bu şehir yüzyıllar boyunca okültizmle ilgilenenlerin bağlantı noktası olmuştur. Okültizm, gizli ilimlerle, doğa üstü güçlerle ve mistik bilgilerle ilgilenen bir düşünce sistemidir. Hem din hem bilimsel konuların dışında kalan inançlardır. Doğa üstü ve gizemli olayları kapsar. Kral II. Rudolf bu topraklarda simya ilmiyle uğraşmıştır. John Dee ve Edward Kelley isimli kahinler ise ruhları çağırmak ve meleklerle konuşacakları seansları yapmak için bu topraklara gelmişlerdir. Zaten simya da hem doğanın ilkel yollarla araştırılmasına hem de erken dönem bir ruhani felsefe disiplinine işaret eden bir terimdir. Arapçadaki al-Kimiya kelimesinden gelerek İngilizceye alchemy olarak geçmiştir.

Kısacası inceleme yazımın en başında bu romanda yer alan sıkıldığım detaydan bahsetsem de haricinde kurgusu ve içerdiği terimler olarak muazzam olmuş. Merak duygusu olanları araştırmaya yöneltecek birçok detay var, ben bunlardan sadece birkaç tanesini biraz açtım. Kesinlikle tavsiye ediyorum. Kitaptan aldığım güzel bir alıntı ile yazımı sonlandırıyorum.

“Bakış açısını değiştirmek genellikle gizli bir gerçeği ortaya çıkarır. Bir soruna farklı bir açıdan bakma kabiliyeti başkalarının gözden kaçırdığı gerçekleri görebilmeyi sağlar. ”

Çok okuyun, kitapla ve sevgiyle kalın…